Region: Małopolska

Lokalizacja: "Dolina Karpia", Gmina Zator

Długość: 6,5 km

Czas przejścia: 2 godziny

Przebieg: Ścieżka przyrodnicza prowadzi polnymi i leśnymi drogami przez pagórkowaty teren Pogórza Wilamowickiego. Krajobraz urozmaicają liczne dolinki o stromych stokach i głęboko wciętych dnach, niektóre z nich mają charakter suchych jarów, innymi płyną strumienie. Początkowo trasa biegnie grzbietem wzniesienia, umożliwiając podziwianie panoramy Beskidu Małego i Makowskiego. Dalej ścieżka wiedzie przez bukowy las, mija niewielkie stawy z roślinnością wodną i szuwarową oraz stanowisko chronionego skrzypu olbrzymiego, by dotrzeć w końcu do punktu zwrotnego w Laskowej. Powrotna trasa biegnie wąwozem, którego zbocza porastają drzewa o wyeksponowanych systemach korzeniowych. Przechodząc w polną drogę, ścieżka przyrodnicza wiedzie z powrotem w kierunku Grodziska, roztaczając widoki na Dolinę Skawy i Zator.

Gatunki ptaków: skowronek , trznadel , gąsiorek , zięba , dzięcioł duży , kowalik , bogatka , modraszka , sójka , zimorodek , muchołówka żałobna , muchołówka białoszyja , pleszka , pełzacz leśny , rudzik , świstunka leśna , pokrzewki , myszołów , jastrząb .

Na małopowierzchniowych, silnie rozdrobnionych, polach uprawia się głównie zboża (pszenice, żyto, pszenżyto, jęczmień, owies, kukurydzę), rośliny okopowe ? ziemniaki, buraki, a także bób, rzepak i wiklinę. Wśród upraw i na miedzach spotkać można typowe, choć już coraz rzadsze chwasty segetalne (towarzyszące uprawom) jak np.: chaber bławatek, rumianek pospolity i bardzo do niego podobną, choć pozbawioną charakterystycznego zapachu i właściwości leczniczych, marunę bezwonną. Wzdłuż dróg polnych oraz między uprawami rozwinęły się zakrzaczenia śródpolne. Największe powierzchnie zajmują zarośla jeżyn (o ogromnej ilości owoców z końcem lata) oraz dzikich róż. Gdzieniegdzie spotkać można kolczaste krzewy śliwy tarniny. Jej małe owoce zdatne są do jedzenia dopiero po przemrożeniu.

Wśród pół i łąk w okresie lęgowym spotkamy ptaki charakterystyczne dla krajobrazu rolniczego. Wiele tych gatunków należy do rzadkości w krajach Europy Zachodniej. Ich populacje zostały wyniszczone w wyniku intensyfikacji rolnictwa. Można tu zobaczyć m.in.: skowronka , trznadla oraz gąsiorka . Samiec skowronka wykonuje charakterystyczne loty tokowe - wzbija się w powietrze, zawisa i donośnie śpiewa. Gatunek ten prowadzi bardzo skryty tryb życia, ukrywając się wśród upraw oraz łąk. Samca trznadla można łatwo rozpoznać po dźwiękach, które wydaje przesiadując na szczycie krzewu. Dzierzba gąsiorek często przebywa na posterunku na krzewie lub paliku wśród pól, skąd obserwuje okolicę, wypatrując zdobyczy. Mimo swoich niewielkich rozmiarów potrafi ona upolować nawet mysz. Główny jej pokarm stanowią jednak duże owady, które gromadzi w pobliżu gniazda, nabijając je na ostre gałązki lub kolce, dlatego też chętnie lęgnie się w kolczastych krzewach takich jak tarnina i róża.

Buczyna to rodzaj lasu, w którym w drzewostanie dominuje buk zwyczajny. Buk jest drzewem o charakterystycznej srebrzysto-szarej, gładkiej korze i prostym pniu. Jego owocami są małe, brązowe orzeszki (bukiew) umieszczone po 2 w kolczasto-filcowej okrywie. Są one jadalne, zawierają dużo oleju i stanowią przysmak wielu zwierząt leśnych m.in.: sójki, wiewiórki, a nawet dzika. Liście buka - duże i eliptyczne skutecznie ograniczają dostęp światła do dna lasu. Dlatego najintensywniejszy rozwój runa w buczynie przypada na okres wiosny, kiedy jeszcze liści nie ma. Mało żyzne podłoże Górek Bachowskich sprawia, że roślinność runa jest uboga lub miejscami brak jej zupełnie, a dno lasu pokrywa tylko warstwa opadłych liści bukowych. Nieliczne rośliny, które możemy tutaj spotkać to przede wszystkim byliny: konwalijka dwulistna - pospolita roślina o trujących, czerwonych jagodach, szczawik zajęczy - zwany również zajęczą kapustą o liściach podobnych do liści koniczyny, paproć ? wietlica samicza i płożące się po dnie lasu jeżyny. W runie lasu sporadycznie występują również gatunki objęte ochroną częściową: bluszcz pospolity - pnącze o zimozielonych liściach i kopytnik pospolity - o błyszczących, nerkowatych liściach i niepozornych, samopylnych kwiatach.

W buczynie lęgnie się kilkadziesiąt gatunków ptaków. Najliczniejsze są ptaki wróblowe. Spotkamy tutaj ziębę - najpospolitszy gatunek awifauny Europy, zasiedlający wszelkie typy zadrzewień. Wiosną usłyszymy bardzo donośne, melodyjne i łatwe do rozpoznania śpiewy kosa oraz drozda śpiewaka. Lęgną się tutaj ptaki gniazdujące w dziuplach, do których należy m.in. dzięcioł duży. W przeciwieństwie do innych ptaków, ma on po dwa palce skierowane do przodu i do tyłu, co daje mu doskonałą przyczepność do kory drzew. Jego długi (20 cm) język, zakończony zadziorami, pokryty jest lepką wydzieliną. Przystosowania te umożliwiają wyciąganie owadów ukrytych głęboko w drewnie. Kolejnym gatunkiem mieszkającym w dziuplach jest kowalik. Samodzielnie jednak ich nie wykuwa - zajmuje te opuszczone przez dzięcioły. kowalik potrafi zmniejszać średnicę zbyt dużego otworu wejściowego oblepiając go gliną. Gatunek ten jest jedynym naszym ptakiem potrafiącym chodzić po pniu i gałęziach głową w dół, wyszukując w ten sposób owadów w szczelinach kory. Równie licznie występują tutaj najpospolitsze sikory - bogatka oraz modraszka. Ptaki te w okresie lęgowym karmią pisklęta wyłącznie owadami. Jedna rodzina sikor w ciągu roku zjada około 50 kg insektów.

Niewielkie stawy powstały przez spiętrzenie wody potoku spływającego z Górek. Ułożone są jeden za drugim w tzw. system paciorkowy. Dobrze rozwinięta roślinność wodna i szuwarowa występuje tylko w pierwszym od strony dopływu zbiorniku.

W toni wodnej dominuje moczarka kanadyjska - popularna roślina stosowana w akwarystyce, a zawleczona do Europy z Ameryki Północnej w połowie XIX wieku. Ponieważ jednak na nasz kontynent przybyły tylko osobniki żeńskie, gatunek rozmnaża się tu wyłącznie bezpłciowo. Na powierzchni wody unoszą się eliptyczne liście rdestnicy pływającej oraz zredukowane do listkowatych członów pędy rzęsy drobnej. Z roślin szuwarowych największe powierzchnie zajmują: manna mielec, kosaciec żółty, sit skupiony oraz sitowie leśne. Z powodu niewielkiej powierzchni stawy nie są chętnie odwiedzane przez ptaki. Czasem latem udaje się dojrzeć zimorodka mknącego nad taflą wody jak błękitna strzała.

Na groblach wokół zbiorników, jak również nieco dalej wzdłuż drogi (na wysokości budynków) rośnie skrzyp olbrzymi.

 

Wąwóz wyżłobiony został w miękkich pyłach lessopodobnych. Jego stoki podtrzymują potężne systemy korzeniowe lip. Znajdujące się tu odkrywki glebowe pozwalają zobaczyć z jakich osadów zbudowane są Górki Bachowskie i zrozumieć dlaczego pocięte są licznymi jarami. Wzdłuż wąwozu rośnie większość krajowych liściastych gatunków drzew, w tym m. in.: lipy drobnolistne, buki, graby topole osiki o liściach na długich, spłaszczonych ogonkach powodujących ich ruch nawet przy najmniejszym podmuchu wiatru, jesiony wyniosłe, dęby szypułkowe, a nawet pochodzące z Bałkanów kasztanowce.

Wycieczki TNZ

Towarzystwo na rzecz Ziemi (Oświęcim) organizuje wycieczki przyrodnicze po Dolinie Karpia oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży, w których mogą uczestniczyć zarówno osoby indywidualne jak i zorganizowane grupy. Zapraszamy do oglądania rzadkich gatunków ptaków i roślin.

Kontakt z osobami prowadzącymi wycieczki:

telefony (032)2091598, (032)2566365, 507583510, 502228845

e-mail: lmkp@poczta.fm, asmieja@o2