Polska część Puszczy Białowieskiej położona jest w południowej części województwa podlaskiego. Od wschodu, za granicą z Białorusią rozciąga się dalsza część Puszczy zaś od zachodu rozległe pola Równiny Bielskiej. Północny skraj Puszczy styka się ze zbiornikiem Siemianówka i doliną Narwi.

 

Puszcza Białowieska to zwarty i raczej płaski kompleks leśny składający się głównie z lasów liściastych: grądów i łęgów. Niezaprzeczalnym walorem Puszczy jest duży udział wiekowych drzewostanów i zachowanie naturalnych lasów niżowych w doskonałym stanie. Centralna część Puszczy, w widłach rzeczek Narewki i Hwoźnej to rezerwat ścisły otoczony poszerzonym niedawno Parkiem Narodowym. Najcenniejsze fragmenty Puszczy są ponadto chronione w sieci rezerwatów. Trwają prace nad poszerzeniem Parku Narodowego, co pozwoli w przyszłości na jeszcze lepszą ochronę jego zasobów przyrodniczych.

 

Gatunki ptaków charakterystyczne dla danego obszaru. Puszcza Białowieska to jedyne miejsce w Europie, gdzie można spotkać wszystkie europejskie dzięcioły i cztery gatunki muchołówek - szarą, małą, białoszyją i żałobną [ muchołówka szara , muchołówka mała , muchołówka białoszyja , muchołówka żałobna ]. Lista ptaków lęgowych obejmuje również sześć gatunków sów. Wszystko dzięki licznym starym i martwym drzewom zapewniającym ptakom miejsca lęgowe i żerowiska. Wiele osiadłych gatunków można obserwować niemal cały rok - np sóweczkę, dzięcioła trójpalczastego czy jarząbka. W dolinach rzek Leśnej, Narewki czy Narwi (północne obrzeża) można zaobserwować orliki krzykliwe , grubodziobe, gadożery lub orzełki włochate .  Liczne są derkacze i chruściele .

 

Wczesną wiosną aktywne są dzięcioły i sowy. Nawet przy chłodnej ale wyżowej pogodzie warto przejść się ogólnie dostępnymi szlakami np przez rez. Wysokie Bagno lub szlakiem "Żebra Żubra" by usłyszeć i zaobserwować werblujące dzięcioły. Dobrym miejscem do obserwacji dzięciołów jest też tzw. "martwy las" czyli zalany przez bobry fragment starego drzewostanu przy szosie na zachód od Teremisek. Aktywne są jarząbki, które łatwo napotkać na obrzeżach świerkowych borów bagiennych i podmokłych lęgów. Można je spotkać we wspomnianych wyżej miejscach. Wizyta w rezerwacie ścisłym będzie również ciekawa ale tu musimy poruszać się za przewodnikiem i nie mamy nieograniczonego czasu na obserwacje. Kolejne miesiące aż do końca maja nasilają ptasi rwetes w Puszczy. Im wcześniej wstaniemy tym lepiej - aktywność ptaków najwyższa będzie w godzinach porannych. Gatunki zmierzchowe to np. sóweczka , słonka , lelek .  Sóweczki czy włochatki [ włochatka ] mają swoje ulubione biotopy ale niemal corocznie zmieniają miejsca lęgowe. Warto pytać lokalnych obserwatorów o podpowiedź.

 

Latem Puszcza cichnie - ptaki są mniej aktywne i trudniejsze do zaobserwowania. W lesie można wypatrzeć ptasie rodziny. Późne lęgi kończą dzięcioły trójpalczaste [ dzięcioł trójpalczasty ], z młodymi spacerują jarząbki [ jarząbek ]. Na obrzeżach dolin i polanach koło Podolan, Pogorzelców czy Teremisek łatwo zauważyć polujące orliki [ orlik ].  Spacer zielonym szlakiem na tzw. "Kosy Most" w północnej części Puszczy może przynieść obserwacje orzechówek [ orzechówka ] czy jarząbków .[ jarząbek ] Jest tam też ciekawie położona wysoka wieża obserwacyjna. Szlak kończy się w Masiewie na polanie graniczącej z Białorusią. Niegdyś w pobliskich borach bytowały głuszce ale ostatnio obserwuje się je w okolicy tylko sporadycznie.

 

Jesień to ponowny okres aktywności u sów. Nawet w ciągu dnia czy późnym popołudniem można wypatrzeć sóweczkę [ sóweczka ] lub usłyszeć puchacza [ puchacz ] Trwa spektakularne rykowisko. Z polan puszczańskich można obserwować przelot ptaków drapieżnych i żurawi [ żuraw ].

 

W okresie zimowym warto wędrować dłuższymi szlakami, tak aby mieć większą szansę na spotkanie ze stadkami sikor, pełzaczy [ pełzacz ], kowalików [ kowalik ] . Oprócz oficjalnych szlaków można poruszać się siecią dróg oddziałowych biorąc jednak pod uwagę lokalne ograniczenia. Zarówno w lesie jak i na polanach łatwiej o spotkanie z żubrami. W pobliżu wsi pojawiają się liczni goście z północy - jemiołuszki [  jemiołuszka ], kwiczoły [ kwiczoł ] , jery a czasem rzadsze gatunki jak np sowa jarzębata . Na polanach polują na norniki  [ nornik ], myszołowy włochate [ myszołów włochaty ], w poszukiwaniu padliny zalatują bieliki [ bielik ] i orły przednie [ orzeł przedni ]. Warto mieć oczy szeroko otwarte i często lustrować nieboskłon.

 

 

Do Puszczy łatwo dotrzeć przez Hajnówkę do Białowieży lub od strony północnej przez Narewkę. Autem można poruszać się po drodze Hajnówka-Białowieża i Narewka - Białowieża (gruntowa). Pozostałe drogi są z reguły dostępne tylko dla administracji leśnej. Godne polecenia są wycieczki rowerowe: Białowieża > dolina Leśnej (10-15 km), Białowieża > Kosy Most (15 km) i inne, nawet po leśnych duktach. Wygodne piesze szlaki prowadzą wokół Rezerwatu Żubrów (5-10 km), w rez. Wysokie Bagno (ok 5 km), w rejonie tzw. "Kosego Mostu" (5-10 km). Zwiedzanie rezerwatu ścisłego BPN wskazane jest w niedużych grupach i we wczesnych godzinach porannych. Pozwala to na rozłożenie opłaty za przewodnictwo i na uniknięcie dużych grup w ciągu dnia.

 

 

 

Białowieża oferuje całe spektrum możliwości zakwaterowania i wyżywienia, od kwater prywatnych po hotele kilkugwiazdkowe. Należy jednak pamiętać, że w sezonie turystycznym (wiosna, lato) najpopularniejsze obiekty są rezerwowane z dużym wyprzedzeniem.

 

 

http://www.bialowieza.net.pl

http://wejmutka.pl

http://www.unikat.bialowieza.com

http://hotel.bialowieza.pl

 

http://www.siolobudy.pl/

 

 

Biuro Usług Przewodnickich: bup@o2.pl

(Mateusz i Arkadiusz Szymura)