Dolina Środkowej Wisły położona jest na terenie dwóch województw: mazowieckiego i lubelskiego i obejmuje odcinek Wisły o długości ok. 210 km pomiędzy Dęblinem i Płockiem. Na tym obszarze został zachowany naturalny, roztokowy charakter rzeki z licznymi wyspami, starorzeczami i kanałami bocznymi. Wyspy występują tu w zróżnicowanej formie i różnych stadiach sukcesji: od piaszczystych łach po wyspy pokryte roślinnością zielną i zaroślami wierzbowo-topolowymi. Znaczna część wysp jest objęta ochroną rezerwatową (na terenie ostoi zostało utworzonych 13 rezerwatów) lub włączona w obszary chronionego krajobrazu. Brzegi rzeki porośnięte są zaroślami wikliny, łąkami i pastwiskami lub zostały wzięte pod uprawę. Na niektórych odcinkach pozostały tu fragmenty reliktowych nadrzecznych lasów łęgowych: wiązowych, wierzbowych i topolowych.

 

Dolina Środkowej Wisły jest ostoją ptaków o randze europejskiej. Występują tu 24 gatunki ptaków wpisane do I załącznika Dyrektywy Ptasiej oraz 9 wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Wielkie piaszczyste łachy są miejscem gniazdowania wielu gatunków ptaków wodno-błotnych. Jest to najważniejsze lęgowisko mewy pospolitej i rybitwy białoczelnej w Polsce, jedno z ważniejszych rybitwy rzecznej oraz miejsce gniazdowania wielu rzadkich gatunków ptaków takich jak ostrygojad lub płaskonos. Obszar ma duże znaczenie jako korytarz migracyjny ptaków - krzyżówek, czapli siwych i bociana czarnego. Ten ostatni był widywany w ogromnych stadach, nawet kilkudziesięciu osobników. W okresie zimy występują tu znaczne koncentracje gągołów, nurogęsi i bielaczków.

 

Szczegółowe wskazówki dla obserwatora
W związku z tym, że większość ptaków występuje na wyspach porozrzucanych w różnej odległości od brzegu najlepiej mieć ze sobą lunetę. Planując wycieczkę dobrze jest zaczerpnąć informacje o stanie wody w Wiśle - szczególnie w okresie wiosennym. Można to zrobić na stronie http://www.pogodynka.pl/hydrobiuletyn.php . W miesiącach wiosenno-letnich zdarzają się tu inwazje krwiopijnych meszek, dlatego warto jest wtedy mieć ze sobą okrycie głowy i zakryty strój.

Wiosna – jest najlepszym okresem na obserwacje awifauny związanej z wiślanymi wyspami, jednak ilość ptaków jest w dużej mierze zależna od poziomu wody. Zdecydowanie najlepszym okresem na obserwacje jest przełom maja i czerwca. Szczególnie atrakcyjny jest odcinek między Dęblinem a Kozienicami, gdyż występują największe zagęszczenia rybitwy rzecznej, białoczelnej i mewy pospolitej. Na piaszczystych łachach łatwo też jest zaobserwować ostrygojada. Warto przyjrzeć się dłużej koloniom śmieszek, gdyż można tam spotkać lęgowe mewy czarnogłowe. Z ptaków siewkowatych na zarośniętych wyspach wyprowadzają lęgi krwawodziób, rycyk, czajka i brodziec piskliwy a nawet takie rzadkości jak szablodziób, którego lęg odnotowano w 2007 roku. Z kaczek zdecydowanie najciekawszym gatunkiem lęgowym jest płaskonos. Pod koniec maja, przy odrobinie szczęścia na łachach można dostrzec brodźca pławnego. Stare, dziuplaste wierzby porastające w niektórych miejscach brzegi rzeki są miejscem gniazdowania dudków. W północnej części ostoi, w okolicach Płocka w czerwcu można zaobserwować rodziny oharów. W skarpach wiślanych gniazdują brzegówki i zimorodki, w nabrzeżnych zaroślach można wypatrzyć podróżniczki i liczne tu dziwonie i strumieniówki a wieczorem na łąkach posłuchać koncertu derkaczy.

Lato - od lipca zaczyna się przelot ptaków siewkowatych: samotników, łęczaków i krwawodziobów na początku lipca, kwokaczy i brodźców śniadych na początku sierpnia oraz siewek złotych i siewnic od końca sierpnia. Jest to także okres pierzowiska blaszkodziobych. Na łachach licznie gromadzą się stada mew a w zaroślach wierzbowych można obserwować liczne gatunki ptaków wróblowych.

Jesień - w okresie migracji jesiennej wiślane łachy stanowię dogodne miejsce do odpoczynku i żerowania ptaków siewkowatych. Można wtedy obserwować liczne kwokacze, biegusy zmienne i krzywodziobe, siewnice, sieweczki rzeczne i obrożne i czajki. Były tu widywane tak rzadkie ptaki jak szablodzioby, orlice, płatkonogi szydłodziobe i pelikany różowe. Warto także patrzeć w górę, gdyż w tym okresie można napotkać wiele gatunków ptaków drapieżnych: rybołowy, myszołowy, kobuzy.

Zima – gdy Wisła zamarza najlepszym miejscem na obserwację ptaków jest stołeczny kolektor młociński położony na lewym brzegu Wisły przy Lesie Bielańskim nieopodal ul. Farysa. Ciepła woda przyciąga zimujące na rzece łyski, czaple siwe, łabędzie nieme, kormorany, blaszkodziobe: krzyżówki, gągoły, nurogęsi, bielaczki i mewy. Można tu zaobserwować większość krajowych gatunków mew: srebrzyste, białogłowe, pospolite, śmieszki, siodłate i romańskie. Częstym widokiem są także zimorodki. Duże skupienia ptaków przyciągają bieliki, które regularnie przylatują tu żerować.

 

W okolicy ostoi znajduje się dużo miast z których ważniejsze to: Płock, Nowy Dwór Mazowiecki, Warszawa, Góra Kalwaria i Dęblin. Do większości tych miejscowości można bez problemu dojechać samochodem lub autobusem PKS z dworca w Warszawie. W przypadku części ostoi położonej na południe od Warszawy autobusy odjeżdżają z dworca Warszawa Stadion. W większości tych miast można się zatrzymać na nocleg i posiłek. Na terenie ostoi, także w mniejszych miasteczkach i we wsiach znajdują się liczne gospodarstwa agroturystyczne.

Brak