pit2024

Bieszczady

mala fotka

województwo podkarpackie

Lokalizacja obszaru
Ostoja znajduje się w południowo-wschodnim krańcu województwa podkarpackiego u zbiegu granic polsko-słowackiej i polsko-ukraińskiej. Obszar ten stanowi całe polskie pasmo Bieszczadów Zachodnich będący najbardziej na zachód wysuniętą częścią Karpat Wschodnich.
 
Podstawowe informacje o obszarze
Bieszczady to jedno z wyższych pasm górskich Karpat w Polsce z najwyższym szczytem – Tarnicą (1346 m n. p. m.). Główną rzeką ostoi jest San, który zbiera wszystkie potoki i rzeki spływające z gór. Największe dopływy Sanu na tym odcinku to Solinka i Osława.
Lasy pokrywają prawie 90% ostoi. W reglu dolnym są to lasy mieszane – buczyny z domieszką jodły i świerka. Regiel górny natomiast stanowią lite buczyny. Ponad górną granicą lasu stwierdzić można gdzieniegdzie skarłowaciałe buki, olchy i jarzębiny. W najwyższych partiach Bieszczadów wierzchołki pokrywają charakterystyczne dla tego pasma łąki górskie – tzw. połoniny. Stanowią one najwyższe piętro roślinne – składają się na nie zespoły ubogich muraw i krzewinek z rzadkimi zakrzaczeniami.
W 1973 roku utworzono tu park narodowy. Teren został też włączony do sieci Natura 2000.
Na obszarze całej ostoi znajduje się ponadto 12 rezerwatów.
 
Gatunki ptaków charakterystyczne dla danego obszaru.
Na terenie ostoi stwierdzono występowanie co najmniej 38 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebności 11 z nich mieszczą się w kryteriach wyznaczenia tu ostoi o randze europejskiej. Ponadto 18 gatunków zostało wymienionych w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako ptaki zagrożone.
Bieszczady to jedna z ważniejszych w Polsce ostoi ptaków szponiastych – np. orła przedniego, oraz sów – z najliczniejszym puszczykiem uralskim.
Wyjątkowo duże zagęszczenie osiąga tu dzięcioł białogrzbiety będąc tu miejscami najliczniejszym gatunkiem z tej grupy.
 
 
Szczegółowe wskazówki dla obserwatora
Wiosna – w górach śniegi mogą zalegać jeszcze do połowy kwietnia. Na wiosenną wycieczkę w Bieszczady warto więc wybrać się na przełomie kwietnia i maja, kiedy szlaki są bezpieczne i możliwe do przejścia. W lasach słychać już wtedy śpiewy wielu gatunków ptaków wróblowych, również tych rzadszych górskich gatunków. W lasach, niekoniecznie wysoko w górach – np. u podnóży Rawek, Połoniny Caryńskiej itp. można dostrzec bardzo aktywne o tej porze roku dzięcioły. Do sztandarowych dzięciołów bieszczadzkich lasów należy dzięcioł białogrzbiety - gatunek typowy dla starych bukowych lasów z leżącymi martwymi kłodami lub wiatrołomami. Dużo rzadszy jest dzięcioł trójpalczasty, którego zaobserwować możemy tam gdzie występują obumarłe świerki lub jodły. Tego gatunku warto więc szukać np. wzdłuż drogi Stuposiany – Muczne.
Tam gdzie występują choćby pojedyncze kępy świerków warto w kwietniu wysłuchiwać śpiewających zniczków. To jeden z dwóch najmniejszych ptaków w Polsce a w Bieszczadach jest on całkiem licznym ptakiem i śpiewa długo, bo aż do lipca.
Ponad granicą lasu – w karłowatej buczynie lub bezpośrednio na połoninach można dostrzec typowo górskiego drozda obrożnego. Jest dość liczny w rejonie masywu Tarnicy i tam można go szukać już od końca marca.
Najłatwiej jednak będzie nam ujrzeć siwerniaka. To prawdziwy król połonin. Wiosną bieszczadzkie bezdrzewne grzbiety górskie aż kipią od treli tych świergotków. Łatwo je wtedy zobaczyć bo śpiewające samce wzlatują wysoko podczas charakterystycznego lotu godowego.
Późną wiosną można doczekać się w Bieszczadach wszystkich tutejszych ptaków drapieżnych. Liczne tu orliki krzykliwe można regularnie obserwować od końca kwietnia praktycznie na całym terenie ostoi.
Warto też wybrać się na wieczorne spacery – np. doliną Wołosatki (między Ustrzykami Górnymi a Wołosatem). W maju powinniśmy już usłyszeć chóry samców derkaczy, które wyjątkowo upodobały sobie bieszczadzkie łąki.
 
Lato - to świetny czas na obserwacje drapieżników. Warto w tym celu udać się np. na torfowiska między Tarnawą Niżną a Dźwiniaczem. Jest to spokojne i odludne, malowniczo położone miejsce w dolinie Sanu, tuż przy granicy polsko – ukraińskiej. Przy odrobinie szczęścia możemy w godzinach popołudniowych zobaczyć tu cały bieszczadzki szponiasty zestaw - orły przednie, orliki krzykliwe, trzmielojady a czasem nawet gadożera. Ten ostatni gatunek to w Polsce prawdziwa rzadkość i prócz tarnawskich torfowisk można go szukać jeszcze w okolicach Wołosatego.
W wakacje połoniny bywają nierzadko bardzo zatłoczone. Prócz wszędobylskich siwerniaków trudno wtedy dostrzec tam coś ciekawszego. Warto więc wybrać się bardziej na odludny zachód ostoi – w okolice Cisnej i odwiedzić stację kolejki wąskotorowej w Balnicy. Jest szansa na miłą pogawędkę ze dobrze znającym lokalną przyrodę tubylcem i przy okazji kolejna okazja na obserwacje orła przedniego, jarząbków itp.
 
Jesień – ptaki wróblowate i drapieżniki opuszczają lęgowiska. Jest to ostatnia szansa na obserwacje orlików, gadożera i siwerniaków. Przy schronisku „Chatka Puchatka” na Połoninie Wetlińskiej jest szansa przydybać płochacza halnego, który od czasu do czasu odwiedza to miejsce. W tej części Karpat jest to nie lada rzadkość.
We wrześniu i w październiku na niebie pojawiają się klucze przelotnych żurawi – sygnał nieuchronnie zbliżającej się zimy.
Nie wszystkie ptaki jednak milkną wraz z nastaniem jesiennych chłodów. Nocami możemy usłyszeć pohukujące puszczyki uralskie, które mają teraz drugi okres swojej głosowej aktywności.
 
Zima – w górach nie jest to najlepszy okres dla ptaków. Te które pozostały – jarząbki, orzechówki, sikory wykorzystują większą część czasu do poszukiwania pokarmu. Nie jest to też dobry moment na górskie wojaże. Szlaki są zasypane gęstym śniegiem i piesze wyprawy mogą być trudne i niebezpieczne. Najlepiej ograniczyć się wtedy do spacerów w dolinach w sąsiedztwie większych miejscowości. Dzięcioły i orzechówki możemy zobaczyć wtedy bardzo blisko siedzib ludzkich.
Nocą można spróbować ponasłuchiwać nawołujących puchaczy a od marca mogą już pohukiwać pierwsze samce sów włochatek.
 
Dojazd i warunki turystyczne
Wiosną, latem i jesienią dojazd samochodowy nie jest trudny. Od strony Katowic i Krakowa drogą na Tarnów, Jasło, Komańcze, a od strony Lublina można łatwo dojechać do poszczególnych miejscowości od Ustrzyk Dolnych dalej na południe.
W przypadku braku samochodu można dojechać PKSem do Ustrzyk Dolnych a stamtąd PKSami lub busami.
Połączenie kolejowe – najlepiej dojechać do Jasła i stamtąd PKS do Ustrzyk Górnych, lub pociągiem do Zagórza i dalej autobusem.
W sezonie wakacyjnym kursują regularne prywatne busy na długości praktycznie wszystkich najważniejszych miejscowości w ostoi. Połączenie PKS jest również bardzo dobre.
Zimą wiele dróg może być nieprzejezdnych, w wiele miejsc można wtedy dostać się wyłącznie saniami lub skuterami śnieżnymi.
Bardzo duża baza noclegowa na terenie całego obszaru.

 

 
min
wykaz pozycji w tej kategorii : Ptasia Mapa Polski → wykaz → alfabetyczny
  1. 1 - 12
  2. 13 - 24
  3. 25 - 29
  1. Bagno Wizna
  2. Bieszczady
  3. Błota Rakutowskie
  4. Delta Świny
  5. Dolina Baryczy
  6. Dolina Dolnej Odry
  7. Dolina Górnej Narwi
  8. Dolina Górnej Wisły
  9. Bagienna Dolina Narwi
  10. Dolina Kostrzynia
  11. Dolina Liwca
  12. Dolina Nidy
Fatbirder's Top 1000 Birding Websites