[14] Prawo obowiązuje każdego

Tak właśnie doszliśmy do punktu, w którym jesteś pewny, że obserwowanie ptaków to jest to, jeździsz w teren, masz książkę, nauczyłeś się nazw, jesteś pełen werwy i ochoty, no i właśnie... W tym stanie łatwo zapomnieć o prostym fakcie, że Ciebie nadal obowiązują przepisy o ochronie ptaków i prawo w ogóle. Na przykład prawo własności: nierzadko ciekawe tereny obserwacyjne są jednocześnie terenami prywatnymi. W tym wypadku właściciel nie ma żadnego obowiązku wpuszczania Cię na swój teren z tej racji, że Ty jesteś obserwatorem ptaków a na jego terenie akurat ciekawe ptaki siedzą. Za to Ty powinieneś zapytać, czy możesz wejść. Na pewno nie należy robić awantur za wyrzucenie, bo przed żadnym sądem takiej sprawy nie wygrasz. To samo dotyczy terenów zakazanych, z tą różnicą, że tam nie co pytać: albo masz pozwolenie - pisemne - na wstęp albo do widzenia. To są oczywiste sprawy wymienione dla pewności, że tak, nadal Ciebie obowiązują.

Sprawą mniej oczywistą są przepisy dotyczące ochrony rzadkich i chronionych gatunków, a konkretnie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn.28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237). Warto oczywiście zaznajomić się z całością (szczególnie jeśli interesuje Cię nie tylko obserwowanie, ale i ochrona ptaków), jednak jest to tekst prawny, więc wybitnie "ciężki". W tym miejscu przedstawimy jedynie kilka najistotniejszych zapisów. W wypadku ptaków jest to o tyle ważne, że ochronie podlega u nas większość krajowych gatunków, a zatem poniższe przepisy stosują się do prawie wszystkich naszych ptaków.

Paragraf szósty w/w rozporządzenia wprowadza m.in. następujące zakazy:
"(...)
2) zbierania, przetrzymywania i posiadania zwierząt martwych, w tym spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych;
3) niszczenia ich jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych
4) niszczenia ich siedlisk i ostoi;
(...)
6) wybierania, posiadania i przechowywania jaj; oraz 7) wyrabiania, posiadania i przechowywania wydmuszek
8) preparowania martwych zwierząt lub ich części, w tym znalezionych;
(...)
11) umyślnego płoszenia i niepokojenia
12) fotografowania, filmowania i obserwacji mogących powodować płoszenie lub niepokojenie ptaków, przy nazwach których w załączniku nr 1 do rozporządzenia zamieszczono symbol "(1)"
(...)"

W tłumaczeniu na język ludzki oznacza to, że nie wolno Ci zbierać żadnych kości, jaj, skorupek, a nawet piór, oraz że nie możesz ot, tak sobie fotografować ptaków chronionych. Na to wszystko potrzebne jest specjalne zezwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.

To nie koniec, są jeszcze tzw. strefy ochronne. Ta forma ochrony dotyczy większości gatunków ptaków szponiastych (zwanych dawniej drapieżnymi), choć nie tylko (załącznik nr 5 w/w rozporządzenia określa te gatunki, okresy ochronne oraz wielkości stref). Polega ona na wyznaczaniu dwóch rodzajów stref ochronnych wokół miejsc gniazdowania tych ptaków. Strefa ochrony całorocznej obejmuje około 100-200 metrów w promieniu od gniazda. Strefa ochrony okresowej sięga aż do 500 metrów, ale obowiązuje tylko w sezonie lęgowym. Na obszarze strefy obowiązuje całkowity zakaz wstępu i wprowadzania jakichkolwiek zakłóceń (przez cały rok. lub tylko w sezonie lęgowym). Wejście do strefy jest możliwe tylko po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Dotyczy to wszystkich, nawet osób, które wyznaczały te strefy.

autor: Katarzyna Karwat

Autorzy wademecum:

Katarzyna Karwat - wstęp i rozdziały: 1, 2, 5, 9, 11, 12, 13, 14, 21
Artur Adamski - rozdziały: 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20