[17] Komisja Faunistyczna  Osoby które zdecydowały się podjąć współpracę z regionalną centralą ornitologiczną (patrz rozdział powyżej) albo w inny sposób dostarczają swoje obserwacje do ośrodków naukowych muszą pamiętać, że od tej pory obowiązują je szczególne zasady postępowania. Aby nasze obserwacje mogły być wykorzystywane do opracowań naukowych, muszą spełniać jeden podstawowy warunek - muszą być w stu procentach wiarygodne. Jeżeli zatem decydujemy się na przysłanie do centrali naszych obserwacji z danego roku, uwzględniamy wśród nich tylko te, przy których jesteśmy całkowicie pewni prawidłowego rozpoznania gatunku, ewentualnie oznaczenia płci lub ustalenia liczby ptaków. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, wówczas podając takie dane musimy to wyraźnie zaznaczyć. W przeciwnym razie zamiast wzbogacać wiedzę o ptakach, spowodowalibyśmy, że cały zbiór danych gromadzonych w kartotece regionalnej stałby się mało wiarygodny. Niestety, w kilkudziesięcioletniej historii współpracy ornitologów zawodowych z obserwatorami ptaków zdarzało się już, że pewne osoby próbowały zyskiwać uznanie przez podawanie nie do końca sprawdzonych obserwacji rzadkich gatunków, bardzo dużych stad albo bardzo wczesnych lub bardzo późnych pojawów jakiegoś gatunku. Takie postępowanie nie tylko nie przyniosło im oczekiwanej chwały, ale wręcz przeciwnie - przez długie lata ich obserwacje traktowano jako niepewne i pomijano w zestawieniach lub na mapach. Osoby przyłapane na świadomym podawaniu nieprawdziwych obserwacji są wręcz bezwarunkowo wykluczane z ornitologicznego grona, a wszystkie ich dotychczasowe obserwacje są usuwane z kartotek. Taka ostrożność jest konieczna, w przeciwnym razie niefrasobliwość lub nieodpowiedzialność niektórych osób mogłaby niweczyć pracę wszystkich pozostałych.
Jednym z narzędzi służących poprawie jakości danych gromadzonych w centralach regionalnych lub publikowanych w czasopismach ornitologicznych jest poddawanie obserwacji ocenie przez tzw. Komisję Faunistyczną (w skrócie KF). Komisja Faunistyczna, działająca w ramach Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, to grono specjalistów-ornitologów o dużej wiedzy na temat rozpoznawania rzadkich gatunków ptaków. Powszechnie przyjętym standardem jest, że obserwacje szczególnie rzadkich gatunków ptaków (w tym wszystkie pierwsze stwierdzenia dla danego kraju), aby mogły być oficjalnie podawane do publicznej wiadomości, muszą wcześniej uzyskać akceptację Komisji Faunistycznej. Każdy, komu zdarzyło się spotkać któryś z gatunków umieszczonych na krajowej liście KF, powinien opisać tę obserwację na specjalnym formularzu i wysłać go do zatwierdzenia. Komisja, zbierająca się co kilka miesięcy, ocenia nadesłane obserwacje i potwierdza lub neguje oznaczenie gatunku, po czym przesyła wynik weryfikacji do obserwatora. Dopiero uzyskanie pozytywnego orzeczenia (tzw. akceptacji) KF umożliwia oficjalne podawanie obserwacji oraz publikowanie jej w czasopismach lub książkach ornitologicznych. Obserwacje takie opatrzone są zwykle w tekście komentarzem typu "Akceptacja KF Nr ...", który oznacza, że przeszły one pozytywnie procedurę weryfikacji. Komisje Faunistyczne działają w większości krajów świata, w których rozwinięty jest ruch ornitologiczny, zapewniając, że dane o ptakach podawane w krajowej i zagranicznej literaturze są maksymalnie wiarygodne. Więcej informacji na temat polskiej Komisji Faunistycznej (w tym listę gatunków ptaków podlegających obowiązkowi weryfikacji oraz formularze KF) można uzyskać na stronie internetowej: www.biol.uni.wroc.pl/komfaun
autor: Artur Adamski
Autorzy wademecum:
Katarzyna Karwat - wstęp i rozdziały: 1, 2, 5, 9, 11, 12, 13, 14, 21
Artur Adamski - rozdziały: 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20
|
