Poziom umiejętności:
- uczeń umie odszukać w terenie dany okaz ptaka na podstawie fotografii,
- uczeń umie opisać ptaka (ustnie),
- uczeń umie powiedzieć, czym różnią się ptaki domowe, od ptaków żyjących w parkach.
Metody:
obserwacja bezpośrednia, rozmowa kierowana, wywiad, ćwiczenia praktyczne, konkurs.
Środki dydaktyczne:
kart pracy, lornetka, aparat fotograficzny, ołówek, kredki, blok rysunkowy, atlas rośli i zwierząt, fotografie ptaków domowych.
Przebieg zajęć
Przygotowanie:
!. Nauczyciel opracowuje cele i trasę wycieczki oraz przedstawia je uczniom.
2. Uczniowie przygotowują się do obserwacji w terenie - biorą (kto ma) aparat fotograficzny lub lornetkę, kredki i ołówki.
3. nauczyciel przypomina uczniom o zasadach zachowania bezpieczeństwa na ulicy, nad wodą itp.
Przeprowadzenie:
1. Bulwary nad Przemszą.
- nauczyciel opowiada uczniom, jak wyglądał ten teren w XIX wieku (mówi o rozwoju przemysłu w centrum Sosnowca);
- uczniowie słuchają śpiewu ptaków, obserwują (również przy użyciu lornetki) ptaki żyjące na tym niewielkim skrawku zieleni.
2. "Ptasi raj".
- nauczyciel udziela informacji o znajdującym się tutaj obiekcie jako przykładzie ilustrującym, iż działalność gospodarcza człowieka nie musi zagrażać przyrodzie;
- nauczyciel rozdaje każdemu dziecku fotografię jednego ptaka, którego trzeba znaleźć na terenie obiektu i opisać (ustnie) jego wygląd (charakterystyczne cechy). Należy go także porównać z ptakami żyjącymi w parku.
- nauczyciel ogłasza konkurs na rysunek ptaka - najładniejsze prace będą zdobiły szkolną gazetkę.
Materiały dla ucznia
Zadanie 1 (praca w grupach)
Na każdym przystanku zaznaczaj wnioski i spostrzeżenia.
BULWARY NAD PRZEMSZ¡
a) jest dużo drzew, krzewów, roślin zielonych,
b) można spotkać dużo gatunków ptaków,
c) inne spostrzeżenia.
PTASI RAJ
a) można tu obserwować zwierzęta w naturalnych warunkach,
b) działalność gospodarcza człowieka nie przeszkadza przyrodzie,
c) inne spostrzeżenia.
Zadanie 2 ( w razie wątpliwości znajdź w atlasie)
- jakie ptaki rozpoznałeś z wyglądu lub po głosie? (zaznacz krzyzykiem)
- których jest najwięcej?
- czy są to duże ptaki?
Nazwa ptaka Mało Dużo Bardzo dużo
Kaczka krzyżówka
Gołąb
Wróbel
Sroka
Szpak
Kawka
Najczęściej spotykane ptaki to: ........................
Zadanie 3
Każdy uczeń dostaje 1 zdjęcie lub odbitkę xero.
- rozpoznaj, gdzie na terenie Klubu znajdują się stanowiska widocznych na zdjęciu ptaków,
- przyjrzyj się uważnie i spróbuj ustnie opisać ptaka lub go narysować.
Materiał dla nauczyciela
BULWARY NAD PRZEMSZ¡
Są przykładem rekultywacji środowiska przyrodniczego, zdewastowanego przez przemysł (w XIX wieku w okolicy Ratusza istniała huta "Anna", a w miejscu, gdzie obecnie znajdują się ślimaki rozjazdowe, była najpierw kopalnia "Pogonia", a potem walcownia blachy cynkowej "Emma"). Po pierwszej wojnie światowej prof. J. Rakowicz przedstawił perspektywiczny plan zabudowy centrum sosnowca. W myśl tego planu na hałdach kopalnianych w latach 1993-36 powstało nowe centrum administracyjne. Założono tez bulwary miejskie, które są miejscem wypoczynku dla mieszkańców i oazą dla ptaków.
Uczniowie starają się (z pomocą nauczyciela) zaobserwować (przy pomocy lornetki) i rozpoznać ptaki.
PTASI RAJ
Jest to przykład gospodarowania człowieka w środowisku, kształtowania środowiska w zależności od zapotrzebowania społecznego.
Teren za Sadem Rejonowym jest siedzibą Klubu Sportowego Judo, który powstał w 1974 r. przy Kombinacie Budownictwa Ogólnego "zagłębie", a od 1980 r. funkcjonuje samodzielnie, prowadząc działalność statutowo-gospodarczą.
W 1986 r. klub otrzymał od władz miejskich teren przy ulicy 1 Maja 23 i tam działa do dziś, ciągle się rozbudowując. Wokół Klubu powstał ogródek rekreacyjny, w którym są liczne woliery z drobiem ozdobnym (około 200 sztuk).
Znajdują się tam takie gatunki, jak:
- kury: gołoszyjki, karzełki łapciate, silki jedwabiste, cochiny miniaturowe, cochiny olbrzymie, bojowce japońskie o-shamo, bojowce malajskie, bojowceorłowskie, bojowce sumatrzańskie, jokohamy, brahmy gronostajowe (indyjskie), białoczuby holenderskie, sebrydki złote, sebtydki srebrne, chabo węgierskie;
- kaczki: mandarynki, karolinki, szmaragdowe, biegusy indyjskie;
- gęsi: garbonose, nilowe, bernikle kanadyjskie;
- kuraki: perliczki, pawie;
- bażanty: złocisty-czerwony, bananowy, diamentowy, srebrny, królewski, kaukaski, uszaki himalajskie, łowne polne;
- gołębie: pawiki, loczki, turkoty bucharskie, turkoty niemieckie, perukarze, mnichy, gile, garłacze siodłate, kapucyny, czajki, mewki, krymki, wajszkopki, merfiny pstre.
Autor scenariusza: Anna Wołowska, Zespół Szkół Specjalnych nr 1 w Sosnowcu
¬ródło: "Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej. człowiek w środowisku przyrodniczym", zeszyt trzeci i czwarty (3-4/2005), Warszawa-Wrocław 2005.
