gry

Ptaki zimową porą w Polsce

SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Poziom nauczania:
klasa VI szkoły podstawowej

Scenariusz może znaleźć zastosowanie również w pracy z uczniami klas czwartych i piątych. Zgodnie z programem DKW-4014-241/99 zagadnienia związane z ptakami omawiane są w klasie szóstej.

Autorami programu są:
J. Fojt-Jasińska, K. Szarowska, I. Tarnawa-Januszek, W. Chmielewski, P. Januszek: Przyroda.
Prezentowany scenariusz może być wykorzystany podczas zajęć lekcyjnych, jak i pozalekcyjnych.
Czas trwania zajęć:
Dwie lekcje:
Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?
Jakie ptaki odwiedzają nasze karmniki?
Cele:
- pogłębienie zainteresowania ptakami;
- kształtowanie poczucia odpowiedzialności za życie i zdrowie ptaków spędzających zimę w Polsce;
- zdobywanie umiejętności obserwacji ptaków i jej dokumentowania.
Metody:
- burza mózgów,
- obserwacja;
- wykonanie prezentacji graficznej na papierze A2.
Zgodność z treściami nauczania podstawy programowej kształcenia ogólnego:
(...) 1. Wspólne cechy budowy i czynności organizmów. 3. Przykłady różnorodności (...) zwierząt. 7. 10 Składniki naturalnego krajobrazu. 18. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze (...).
Opis przebiegu zajęć:
Lekcja pierwsza:
Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?
Czas realizacji: 2 x 45 minut w październiku lub listopadzie.
(lekcja druga: Jakie ptaki odwiedzają nasze karmniki?)
Metody:
- burza mózgów,
- przetwarzanie zdobytych wiadomości z różnych źródeł w formie prezentacji graficznej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- korzysta z różnych źródeł wiadomości o ptakach;
- planuje realizację własnego pomysłu;
- systematycznie realizuje własny projekt;
- zebrane wiadomości wykorzystuje do tworzenia prezentacji, w tym krzyżówek, rebusów i zagadek;
- dokonuje samooceny zgodnie z podanymi kryteriami.
Miejsce realizacji:
sala lekcyjna.
Środki dydaktyczne:
- podręcznik: J. Fojt-Jasińska, K. Szarowska, I. Tarnawa-Januszek, W. Chmielewski, P. Januszek: Przyroda, Wydawnictwo ABC, Poznań 2001,
- atlas do przyrody Świat w porach roku, Wydawnictwo Demart, Warszawa 2003,
- Książki:
- Dobrowolski A.K., Jabłoński B., Ptaki Europy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000,
- Jonsson L. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, MUZA S.A., Warszawa 1998,
- Sauer F. Ptaki lądowe, Świat Książki, Warszawa 1995,
- Sauer F. Ptaki wodne, Świat Książki, Warszawa 1996,
- Sterry P., Cleave A., Clements A., Goodfellow P. Ptaki Europy, HORYZONT, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa 2002,
- Stichmann W., Kretzschmar E. Spotkania z przyrodą. Zwierzęta, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1998,
- Vasak P. Ptaki leśne, Oficyna Wydawnicza "Delta W-Z", 1983,
- duże arkusze papieru,
- pisaki, kredki, papier kolorowy.
Przebieg zajęć:
Lekcja poprzedzona jest losowaniem karteczek z napisami nazw ptaków spędzających zimę w Polsce. Losowanie oraz zapoznanie z instrukcją odbywa się na 2 tygodnie przed planowaną lekcją.
Uczniowie przynoszą na lekcję materiały według wcześniej podanej instrukcji.
INSTRUKCJA:
- Autor pracy (imię i nazwisko ucznia);
- Polska i łacińska nazwa gatunkowa ptaka zimującego w Polsce;
- Wizerunek ptaka (fotografia lub rysunek);
- Wymiary i ubarwienie;
- Inne charakterystyczne cechy;
- Czym się żywi?
- Rozmnażanie i opieka nad potomstwem;
- Rozrywka umysłowa;
- ¬ródło powyższych wiadomości według własnego pomysłu;
- Estetyka pracy.
----------------------------------------------------------------------------------------------
Łącznie 10 punktów.
Burza mózgów:
Jak przedstawić zgromadzone wiadomości?
List gończy, mapa skojarzeń, rozbudowany opis, zastosowanie napisów różnej wielkości, plan pracy w postaci szkicu, pomysły graficzne, itp.
Samodzielna praca uczniów. Możliwość korzystania na lekcji z podanego zbioru książek (lub innego) w celu zdobycia brakujących informacji.
Ocena prac uczniowskich:
Nauczyciel do oceny prac wykorzystuje tabelę z zakresem wiadomości podanym w instrukcji:

Autor
pracy
Polska
i łacińska
nazwa
gatunkowa
ptaka
Wizerunek
ptaka
Wymiary
i ubarwienie
Inne
cechy
Czym
się
żywi?
Rozmnażanie
i opieka
nad
potomstwem
Rozrywki
umysłowe
¬ródło
wiadomości
Estetyka
pracy
OCENA

Nauczyciel oceny dokonuje po lekcji, umieszczając znak "+" lub "-" w odpowiedniej komórce tabeli. Jednak jeszcze na zajęciach przedstawia uczniom sposób oceny według tabeli. Za poprawną realizację każdego zakresu wiadomości z tabeli uczeń otrzymuje 1 punkt.
0 - 2 pkt. - ocenia niedostateczna
3 - 4 pkt. - ocena dopuszczająca
5 - 6 pkt. - ocena dostateczna
7 - 8 pkt. - ocena dobra
     9 pkt. - ocena bardzo dobra
   10 pkt. - ocena celująca
Samoocena:
Uczniowie indywidualnie dokonują samooceny swej pracy i zapisują przewidywaną ocenę w zeszycie.
Zadanie domowe:
Co jest przyczyną ptasich wędrówek? (na podstawie podręcznika lub innych źródeł).
¬ródło informacji:
"Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej. Człowiek w środowisku przyrodniczym"
nr 3-4/2005, Warszawa - Wrocław 2005.

grupa wiekowa

szkola podstawowa

autor

organizacja/wydawca

Uniwersytet Wrocławski Centrum Edukacji Nauczycielskiej ul. Cybulskiego 30 50-205 Wrocław tel. (71) 375 92 68, fax (71) 375 94 96 centrum@cen.uni.wroc.pl

link

http://www.cen.uni.wroc.pl