Jakie ptaki odwiedzają nasze karmniki?SCENARIUSZ ZAJĘĆCzas realizacji: 45 minut w grudniu, styczniu lub lutym.
Metody:
- prezentacja wyników obserwacji;
- sporządzenie na podstawie zgromadzonej dokumentacji obserwacji planu pt. "Rozmieszczenie ptaków odwiedzających karmniki na terenie......".
Cele operacyjne:
Uczeń:
- posiada nawyk dokarmiania ptaków zimą;
- potrafi zdawać relację z poczynionych obserwacji;
- zna sposoby dokarmiania ptaków;
- korzysta z książek zawierających fotografie, ilustracje oraz opis ptaków spędzających zimę w Polsce;
- wykorzystuje dokumentację własnej obserwacji do pracy w grupie.
Miejsce realizacji scenariusza: sala lekcyjna.
Środki dydaktyczne:
- indywidualne karty obserwacji;
- zbiorcze karty obserwacji;
- prezentacje ptaków spędzających zimę w Polsce wykonane przez uczniów podczas lekcji Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?;
- jeden duży plan terenu, na którym uczniowie prowadzili obserwację dokarmianych ptaków, np. plan gminy Skoki;
- sylwetki i nazwy ptaków do umieszczenia na planie i sporządzenia jego legendy;
- podręcznik i książki wykorzystywane podczas lekcji Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?
Przebieg zajęć:
Lekcja poprzedzona jest przygotowaniem ptasich stołówek (październik - listopad), zapoznaniem z wiadomościami Czym dokarmiać ptaki? oraz rozpoczęciem dokarmiania ptaków.
Na lekcje uczniowie przynoszą wypełnione karty obserwacji ptaków odwiedzających ich karmniki. Obserwacje dokonywane były w ciągu dwóch tygodni. Uczniowie na bieżąco przynosili nauczycielowi wpisy do swojej karty w celu ich potwierdzenia przez nauczyciela w ostatniej kolumnie. Obserwacje prowadzone były o wybranej przez ucznia porze.
Podział zespołu klasowego na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Kryterium przynależności do danej grupy stanowi miejsce zamieszkania (ulica, dzielnica, miejscowość).
Karta pracy:
KARTA INDYWIDUALNEJ OBSERWACJI PTAKóW W KARMNIKU OD …… DO …….
| Data | Godzina | Temperatura | Nazwa ptaków odwiedzających karmnik lub opis ich wyglądu zewnętrznego | Liczba ptaków | Rodzaj spożywanego pokarmu | Inne spostrzeżenia | Potwierdzenie zapisów | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Obserwacje prowadzone były przez ………………………………………………………………………………...
Imię i nazwisko ucznia W sali lekcyjnej umieszczone są prezentacje graficzne wykonane podczas lekcji Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?
W sali znajduje się również duży plan terenu, na którym prowadzone były obserwacje.
Uczniowie wybierają liderów grup.
Na podstawie prezentacji graficznych i książek identyfikują ptaki obserwowane w karmnikach.
Wypełniają wspólnie Zbiorczą kartę obserwacji.ZBIORCZA KARTA OBSERWACJI PTAKóW Teren, na którym prowadzone były obserwacje (miejscowość, dzielnica, ulica, itp.) | Termin obserwacji | Rodzaj ekosystemu znajdującego się w pobliżu | Jakie ptaki zaobserwowano? | Jaki pokarm spożywały? | Opis pogody | Osoby prowadzące obserwacje | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Wnioski z obserwacji na temat: Jak pomóc ptakom przetrwać zimę?W formułowaniu wniosków brali udział: ………………………………………………………………………......... Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w grupach. Na plan terenu obserwacji nanoszą napisy i sylwetki obserwowanych ptaków w odpowiedniej ilości.
Legenda planu zawiera sylwetki i nazwy zaobserwowanych ptaków oraz sposób ilościowego ich przedstawienia:
1 sylwetka - bardzo mało;
3 sylwetki - mało;
6 sylwetek - dużo;
10 sylwetek - bardzo dużo.
Praca indywidualna:
Uczniowie indywidualnie na kartkach gromadzą pomysły na temat: Działania mieszkańców naszej miejscowości sprzyjające życiu ptaków zimą.
Ocena pracy uczniów:
Ocenie podlega dokładność wypełnienia indywidualnej i zbiorczej karty obserwacji:
- systematyczność wypełniania indywidualnej karty obserwacji - 3 pkt.
- wypełnianie wszystkich kolumn - 1 pkt.
- zgodna praca w grupie - 1 pkt.
- udział w formułowaniu wniosków w grupach - 1 pkt.
- co najmniej dwa prawidłowe wnioski w pracy indywidualnej - 1 pkt.
0 - 2 pkt. - ocena niedostateczna
3 pkt. - ocena dopuszczająca
4 pkt. - ocena dostateczna
5 pkt. - ocena dobra
6 pkt. - ocena bardzo dobra
7 pkt. - ocena celująca
Praca domowa:
Kontynuować dokarmianie ptaków już bez obserwacji.
Przygotować na kartce A4 lub A3 szkic swego karmnika w skali 1:1, jako instrukcję jego wykonania dla uczniów innych klas.
Ewaluacja:
Proponowane scenariusze zajęć należy traktować całościowo. Ich fragmenty zostały wykorzystane podczas lekcji przyrody w kl. VI c, w Szkole Podstawowej im. A. Mickiewicza w Skokach, w roku szkolnym 2004/2005, w następującym zakresie:
- Częściowo scenariusz Jakie ptaki spędzają zimę w Polsce?. Uczniowie na lekcji uzupełniali własny zbiór zgromadzonych wiadomości. Natomiast umieszczenie ich na arkuszu papieru odbywało się w domu. Podczas lekcji miała miejsce organizacja wystawy tych prac w sali przyrodniczej i na korytarzu szkoły.
- Niewielki fragment scenariusza Jakie ptaki odwiedzają nasze karmniki?
- Ustne zdawanie sprawy z obserwacji poczynionych podczas dokarmiania ptaków, z wykorzystaniem prezentacji do identyfikowania.
Wnioski z ewaluacji:
- Systematyczne gromadzenie wiadomości według instrukcji okazało się koniecznym warunkiem sukcesu - zdobycia oceny celującej. Do takiego wniosku doszli sami uczniowie.
- Zapowiedź umieszczenia na prezentacji własnego imienia i nazwiska zwiększyła poczucie odpowiedzialności za własną pracę, wpłynęła mobilizująco na przebieg zajęć, podniosła stopień zaangażowania emocjonalnego uczniów.
- Posługiwanie się nazwami gatunkowymi ptaków, np. dzwoniec, jemiołuszka, kwiczoł, grubodziób sprawiała uczniom satysfakcję z poznania tego fragmentu najbliższego otoczenia.
- Dokarmianie ptaków było kontynuowane przez większą część klasy nawet po zakończeniu ustnego zdawania sprawy z obserwacji.
- Poznawaniu gatunków ptaków sprzyja wcześniejszy udział uczniów w wycieczce przyrodniczej do Muzeum Łowiectwa i Środowiska Przyrodniczego Wielkopolski w Uzarzewie.
Temat: Ptaki zimową porą w Polsce. CZŁOWIEK W ŚRODOWISKU PRZYRODNICZYM - Relacja. Konflikty. Współdziałanie. Wyzwania.
- Mieszkańcy naszej miejscowości dokarmiają ptaki. Wykładanie ptakom niewłaściwego pokarmu, np. słonego przyczyni się do śmierci ptaków.
- Życiu ptaków sprzyja występowanie nie koszonych trawników oraz pozostawianie w ogrodach suchych pędów z owocami i nasionami.
- Ptaki zanieczyszczają miejsce, w którym są dokarmiane (okna, parapety, elewacje budynków itp.)
- Systematycznie dokarmiając ptaki mieszkańcy naszej miejscowości przyczyniają się do zwiększenia liczebności poszczególnych populacji.
- Dokarmianie ptaków wymaga:
- systematyczności;
- samodyscypliny;
- pracowitości;
- świadomości roli człowieka w życiu ptaków spędzających zimę w Polsce.
Autor scenariusza: Magdalena Fertsch - nauczycielka przyrody w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Skokach.
¬ródło informacji: "Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej. Człowiek w środowisku przyrodniczym" nr 3-4/2005, Warszawa - Wrocław 2005.
grupa wiekowaszkola podstawowa autororganizacja/wydawcaUniwersytet Wrocławski Centrum Edukacji Nauczycielskiej ul. Cybulskiego 30 50-205 Wrocław tel. (71) 375 92 68, fax (71) 375 94 96 centrum@cen.uni.wroc.pl link
|
