Program LIFE - wciąż głodowe racje z Unii na walkę z utratą różnorodności biologicznej

Wczoraj Komisja Europejska przedstawiła propozycję przedłużenia na kolejny okres budżetowy (2014-20) programu LIFE – kluczowego narzędzia finansowania ochrony różnorodności biologicznej i sieci Natura 2000 w Europie.

Program LIFE to instrument finansowy UE służący finansowaniu projektów ochrony przyrody i klimatu. Przez 20 lat jego istnienia udało się osiągnąć wiele sukcesów, ratując przed wyginięciem zagrożone gatunki, takie jak choćby orzeł iberyjski czy gil azorski. Pomimo udowodnionej skuteczności programu przeznaczone na jego funkcjonowanie środki stanowią zaledwie symboliczną cześd budżetu UE (mniej niż 0,1%).

 Polsce, program LIFE działa od 2004 r. Tu również okazał się on bardzo skutecznym narzędziem finansowania ochrony przyrody. Z jego pomocą Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków ocaliło przed wyginięciem wodniczkę – najrzadszy i zarazem jedyny globalnie zagrożonym gatunek z rzędu wróblowych, występujący w kontynentalnej części Europy. Z programu Life finansowane są również inne projekty, mające m.in. na celu ochronę żubra, orlika grubodziobego czy odtwarzanie zniszczonych terenów podmokłych. LIFE wspiera także lokalne społeczności poprzez rozwój przedsiębiorczości, np. tworzenie zakładów produkujących brykiet czy pelet z biomasy pozyskiwanej w trakcie zabiegów czynnej ochrony mokradeł.

OTOP wraz z BirdLife Europe uważa, że poziom finansowania LIFE zaproponowany przez Komisję Europejską jest absolutnie niewystarczający, aby osiągnąć postawiony przed całą Unią Europejską cel odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej do 2020 r.
Budżet unijny powinien przeznaczyć co najmniej (1) 10 miliardów euro na program LIFE na kolejne 7 lat, aby pokryć wydatki niezbędne na ochronę środowiska (w tym ochronę różnorodności biologicznej i sieci Natura 2000) oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu. Gdyby uwzględnić to w nowej perspektywie finansowej Unii, byłby to zaledwie 1% budżetu, czyli wydatek około 5 eurocentów tygodniowo w przeliczeniu na każdego obywatela Unii Europejskiej.

„Program LIFE przynosi wielkie korzyści przyrodzie, ale i także ludziom mieszkającym na obszarach cennych przyrodniczo. Jego istnienie umożliwia tworzenie miejsc pracy bezpośrednio w ochronie przyrody, usługach dodatkowych, a także ekoturystyce . Life to również środki na wspieranie tzw. usług ekosystemowych, np. ochronę przeciwpowodziową poprzez naturalną retencję wody w torfowiskach” – wylicza Ireneusz Mirowski, dyrektor ochrony przyrody, OTOP.

Komisja wyliczyła, że tylko sama sied Natura 2000 (podstawa ochrony różnorodności biologicznej w Europie) kosztuje 6 miliardów euro rocznie. LIFE jest potrzebny, aby ponieść koszty ochrony przyrody, które nie mogą byd uwzględnione w innych funduszach (2) przeznaczonych na rolnictwo, rybołówstwo, czy rozwój regionalny.“

Spadek różnorodności biologicznej jest jednym z najpoważniejszych społecznych wyzwań, z jakimi się aktualnie zmagamy. Z całą pewnością nie uda mu sprostać przy pomocy funduszy rzędu błędów przy zaokrąglaniu w kwotach unijnego budżetu” - mówi Ariel Brunner, szef działu polityki UE w BirdLife Europe.

„Oczekujemy, że na najbliższym posiedzeniu Środowiskowej Rady Unii Europejskiej (19 grudnia), gdy ustalane będą konkluzje do nowej unijnej Strategii na rzecz Różnorodności Biologicznej, polska prezydencja stanie na wysokości zadania i uzgodni z innymi państwami członkowskimi UE konieczność wzmocnienia roli LIFE, jako narzędzia do osiągnięcia celów tej polityki” – mówi Ireneusz Mirowski.

Więcej informacji:
Elodie Cantaloube, Media and Communication Assistant at BirdLife Europe, tel. +32 2 541 07
81, elodie.cantaloube@birdlife.org

Małgorzata Górska - rzecznik ds. polityki ochrony przyrody, OTOP, tel. 501 542 851,
malgorzata.gorska@otop.org.pl

(1) Komisja proponuje 3,2 miliarda euro na cały program LIFE w następnej perspektywie finansowej UE (2014-2020), gdzie LIFE Środowisko (w tym różnorodnośd biologiczna i przyroda) otrzymują 2,4 miliarda euro, a LIFE Klimat otrzymuje 0,8 miliarda euro. W obecnym budżecie UE LIFE Środowisko dysponuje kwotą 2,3 miliarda euro. Projekty na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu są aktualnie finansowane również z tego źródła, ale bez wydzielonej specjalnej puli. Kwota przyznana konkretnie na ochronę różnorodności biologicznej na następne siedem lat (2014 – 2020) to 0,955 miliarda euro, czyli zaledwie o 80 milionów euro więcej niż obecnie. To symboliczna kwota w kontekście potężnych potrzeb ochrony przyrody i różnorodności biologicznej w UE.

(2) Wg. analizy unijnego budżetu przeprowadzonej przez WWF1, tylko na sied Natura 2000, LIFE powinien zapewnid 1 miliard euro rocznie, podczas gdy Wspólna Polityka Rolna powinna dostarczyd 2 miliardy euro rocznie, Fundusz Spójności i fundusze strukturalne - kolejne 2 miliardy euro, a Fundusz Rybacki - 1 miliard rocznie.

Komunikat prasowy Komisji Europejskiej:
http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1526&format=HTML&aged=0&language=PL&guiLanguage=en