pit2024

Ochrona błotniaka łąkowego w krajobrazie rolniczym

mala fotka

Zagrożenia:

Jeszcze do niedawna błotniak łąkowy znajdował się na liście gatunków zagrożonych w "Polskiej czerwonej księdze zwierząt". Duży spadek jego liczebności w Europie środkowej nastąpił głównie w wyniku przekształcania i zaniku naturalnych siedlisk (melioracja podmokłych łąk i bagien). Poza tym lęgi na polach zbóż i innych uprawach zagrożone są wskutek mechanicznego zbioru. Młode ptaki wylatują z gniazd od połowy lipca, a więc w okresie, w którym rozpoczynają się żniwa. W latach kiedy prace polowe zaczynają się wcześniej, duża część lęgów jest nieumyślne niszczona podczas koszenia zbóż.

Najprawdopodobniej w ostatnich latach coraz większym zagrożeniem dla lęgów jest zwiększona presja drapieżników (zwłaszcza licznie występującego lisa). Na zimowiskach błotniakom łąkowym zagrażają niekorzystne zmiany zachodzące w siedliskach i masowe stosowanie toksycznych środków ochrony roślin.

Ochrona wszystkich zagrożonych gniazd nie jest możliwa, dlatego też ważnym elementem działań Towarzystwa przyrodniczego „Bocian” jest kampania informacyjna. Jej celem jest uświadamianie rolnikom potrzeby ochrony gatunku. Zabiegi ochronne, prowadzone przez TP „Bocian”, polegają m.in. na: nagłaśnianiu w mediach problemu niszczenia lęgów znajdujących się w uprawach zbóż, wyszukiwaniu i zabezpieczaniu gniazd oraz edukacji rolników i kombajnistów.


Działania:

Projekt nie ma ram czasowych. Jak dotąd przeprowadzono liczenia błotniaka lakowego na terenie gminy Huszlew, Korczew i Rokitno. Zostało odnalezionych 6 gniazd, a w 3 przypadkach konieczna okazała się interwencja (zostały przeprowadzone rozmowy z rolnikami). 16 piskląt zostało oznakowanych kolorowymi obrączkami. Informacje o błotniaku lakowym oraz jego ochronie były przekazywane rolnikom podczas szkoleń na temat programów rolnośrodowiskowych w Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Siedlcach. Dalsze plany to rozszerzenie projektu na cały kraj. Chęć udziału w projekcie wyraziło już kilkanaście osób z całej Polski, z różnych organizacji przyrodniczych.


Obrączkowanie:

W 2005 r przystąpiono także do koordynowanego przez Holendrów (Working Group Grauwe kiekendief) międzynarodowego projektu znakowania błotniaka łąkowego kolorowymi obrączkami. Dla Polski został przydzielony kolor pomarańczowy. W Holandii ptaki znakowane są żółtymi obrączkami, w Niemczech - zielonymi (Dolna Saksonia) i czerwonymi (Wschodnia Fryzja), a w Danii - niebieskimi. Kody na obrączkach są dwuliterowe (np. AA) i mają kolor czarny (Holandia, Polska) lub biały (Dania, Niemcy). Każdemu pisklęciu zakładane są dwie obrączki: metalowa oraz kolorowa. W 2005 r na południowym Podlasiu zaobrączkowanych zostało w ten sposób 16 piskląt. Znakowanie ptaków kolorowymi obrączkami umożliwi identyfikację osobników oraz przyczyni się do poznania trasy migracji polskiej populacji. Kod umieszczony na obrączce można odczytać (za pomocą lunety) u siedzącego ptaka z odległości 200 m.


Spodziewane rezultaty projektu:

- stworzenie grupy osób zajmujących się tym gatunkiem (działalność ochronna, jak i badawcza),

- zapobieganie niszczeniu lęgów zlokalizowanych w uprawach zbóż i rzepaku - zwiększenie sukcesu lęgowego,

- przekonanie rolników i kombajnistów do potrzeby ochrony gatunku,

- szerzenie wiedzy o pożytecznej roli gatunku w agrocenozach,

- współpraca z organizacjami zagranicznymi prowadzącymi podobne projekty,

- poznanie tras migracji, zimowisk polskiej populacji błotniaka łąkowego (kolorowe obrączkowanie),

- zwiększenie wiedzy o biologii i ekologii gatunku,

- wymiana doświadczeń i informacji.

 

Jak można pomóc? Jak możesz pomóc: Jeżeli znajdziesz gniazdo błotniaka łąkowego w zbożu i przypuszczasz, że lęg może zostać zniszczony podczas żniw, wówczas:
• Poproś właściciela działki, aby wstrzymał koszenie do momentu wylotu młodych z gniazda. Ptaki wylatują od połowy lipca!
• Jeżeli nie jest to możliwe, zabierz pisklęta z gniazda na czas koszenia zboża a następnie zostaw ptaki na ściernisku w pobliżu miejsca, w którym znajdowało się gniazdo.
• Ptaki połóż w niewielkim dołku, wyłożonym słomą. Rdzawobrązowe ubarwienie młodych powoduje, że są one mało widoczne na tle ścierniska.
Tak ukryte pisklęta na pewno zostaną odnalezione przez rodziców i będą dokarmiane. Czasami wystarczy kilka dni aby ptaki młode uzyskały lotność. Dla upewnienia się o skuteczności poczynionych działań, przeprowadź kontrolę w następnych dniach.
Pozostawienie nieskoszonego fragmentu zboża może przyciągać drapieżniki, zwłaszcza lisy i wałęsające się psy. Dlatego tez jeżeli zostawiamy nieskoszony łan zboża wokół gniazda (minimum 5 m), to należy zabezpieczy lęg przez drapieżnikami! Najlepiej przez otoczenie łanu siatką.

Towarzystwo prosi o kontakt osoby zainteresowane współpracą i uczestnictwem w projekcie kolorowego znakowania błotniaka łąkowego, a szczególnie osoby, które obserwowały błotniaki łąkowe lub znają miejsce gniazdowania ptaków (także poza uprawami zbóż). Przekazywana ornitologom informacja powinna zawierać:
• miejsce obserwacji (najbliższa miejscowość, gmina),
• datę obserwacji,
• płeć (samica, samiec ewentualnie ptak młody),
• status (np. lęgowy - w przypadku znalezienia gniazda, widywany regularnie itp.),
• imię i nazwisko obserwatora,
• dane kontaktowe (telefon, e-mail).
Uczestnicy: przyrodnicy, rolnicy
Sponsorzy: Obecnie działania prowadzone są własnymi siłami. W celu wydania z myślą o rolnikach materiałów promocyjnych (folder, naklejka i kalendarz) poszukiwany jest sponsor.

Towarzystwo Przyrodnicze "Bocian"
ul. Jagiełły 10
08-110 Siedlce
tel. 0 25/ 632 77 78
e-mail: biuro@bocian.org.pl
www: http://www.bocian.org.pl
Dominik Krupiński
e-mail: dominik@bocian.org.pl
min
 
min

błotniak stawowy

Fatbirder's Top 1000 Birding Websites