Kolonia Popielowska - tama na Stobrawie - wał przeciwpowodziowy na Stobrawie - Stare Kolnie

UMWO ul. Piastowska 14, 45-082 Opole

Zaczyna się na przystanku w Kolonii Popielowskiej, gdzie dojeżdżamy autobusem z Opola, następnie prowadzi identyczną trasą jak ścieżka rowerowa, a kończy na przystanku we wsi Stare Kolnie. Miłośnikom bezdroży polecamy przejście przez tamę na Stobrawie (za Czaplińcem) i dalszą wędrówkę do Starych Kolni lewym wałem Stobrawy. Możemy wtedy obejrzeć turzycowiska i las grądowy na terenie polderu Stobrawa - Rybna. Na prawy brzeg rzeki wracamy mostem na początku Starych Kolni. W okresie niskiego stanu Stobrawy możemy, nie przechodząc przez most, iść dalej lewym brzegiem aż do rzeczki Sitnica, którą przechodzimy w bród. Za Sitnicą natkniemy się na mały lasek, w którym znajdziemy pozostałości po XIV - wiecznej stanicy rycerskiej, usytuowanej w widłach Stobrawy i Sitnicy.

Do Popielowa jedziemy pociągiem relacji Opole Gł. - Wrocław Gł. przez Jelcz - Laskowice. Ze stacji PKP jedziemy przez centrum Popielowa, na skrzyżowaniu koło stacji benzynowej kierujemy się prosto, następnie skręcamy w prawo do miejscowości Wielopole. Za wsią kierujemy się w kierunku widocznych z daleka wałów przeciwpowodziowych Odry. Za wałem znajduje się dość duże starorzecze Odry zwane Gęsim Stawem. Jest ono objęte ochroną jako użytek ekologiczny. Rosną tu chronione rośliny wodne - grzybień biały i grążel żółty . Następnie wracamy na drugą stronę wału i jedziemy wzdłuż niego kilkaset metrów. Po lewej stronie, za wałem, możemy obejrzeć las rosnący na międzywalu Odry; jest on regularnie zalewany podczas wezbrań rzeki, a więc posiada wiele cech lasu łęgowego - jednego z najbogatszych gatunkowo zbiorowisk roślinnych występujących w naszej części Europy. Następnie skręcamy w lewo w leśną drogę, gdzie spotkamy śródleśne oczka wodne, i po przejechaniu ok. 100 m kierujemy się w lewo, zgodnie z drogowskazem, do dębu Klara. Ponieważ ścieżka jest niezbyt wygodna, lepiej zostawić rowery przy drodze i iść pieszo. Do Klary dojdziemy kierując się po przejściu kilkudziesięciu metrów w lewo. Olbrzymi dąb rośnie na skraju oczka wodnego. Jest on nie tylko wspaniałym pomnikiem przyrody; mieszkańcy okolicznych miejscowości opowiadają wiele legend o jego pochodzeniu, z których najczęściej powtarzana mówi o tragicznej historii pary kochanków, o samobójczej śmierci dziewczyny o imieniu Klara po tym, jak jej chłopiec zginął z ręki jej ojca. To właśnie ojciec Klary miał wieleset lat temu posadzić na miejscu tragedii dąb, który nazwał imieniem swojej córki.

Wracając do drogi możemy obejrzeć inny dąb rosnący na cyplu śródleśnego oczka wodnego, będący również pomnikiem przyrody, ale znacznie mniejszy od Klary. Następnie jedziemy tą samą drogą prosto aż do drogi z Popielowa do Skorogoszczy, jedziemy kawałek w kierunku Popielowa i skręcamy w lewo w ulicę Leśne Lipki. Kilkaset metrów dalej po lewej stronie drogi znajdują się oczka wodne porośnięte szuwarem. Jeśli podjedziemy ostrożnie, możemy tu spotkać błotniaka stawowego Dalej przejeżdżamy przez mostek na rzeczce źydówce, za którym rośnie niewielki, ale bardzo ciekawy las. Wygląda on inaczej niż spotykane najczęściej suche lasy sosnowe; rosną w nim drzewa różnych gatunków i w różnym wieku, spotkamy tu drzewa suche, dziuplaste i powalone, których obecność jest bardzo ważna dla bogactwa przyrodniczego lasu. Dominuje tu dąb, ale spotkamy też wiele gatunków drzew typowych dla lasu zalewanego w czasie wezbrań rzeki: wierzby, topole, wiązy i jesiony. Znajdziemy tu także bardzo rzadko występujący w Polsce południowej, objęty w Polsce całkowitą ochroną gatunkową jarząb szwedzki Sorbus Intermedia. Dalej polną drogą dojeżdżamy do wału Odry w miejscowości Kolonia Popielowska. Międzywale Odry jest tu szerokie na ponad 500 m, więc teren ten jest często zalewany wezbranymi wodami rzeki. Z wałów rozpościera się malowniczy widok na rozległe łąki urozmaicone niewielkimi oczkami wodnymi porośniętymi roślinnością wodną i szuwarową, która daje schronienie wielu gatunkom ptaków i płazów. Łąki te porośnięte są licznymi gatunkami roślin zielnych o upajającym zapachu i cieszących oko pięknymi kwiatami. Można tu wymienić: wierzbówkę kiprzycę Chamaenerion angustifolium, dziurawca zwyczajnego Hypericum perforatum, lnicę zwyczajną Linaria vulgaris, zawciąg pospolity Armeria maritima, goździka kropkowanego Dianthus deltoides, starca jakubka Senecio jacobaea, barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, żywokost lekarski Symphytum officinale, żmijowca zwyczajnego Echium vulgae, gorysz pagórkowy Peucedanum oreoselinum, przetacznik kłosowy Veronica spicata, komornicę zwyczajną Lotus corniculatus, lucernę nerkowatą Medicago lupulina, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare. Wiele z nich to rośliny lecznicze.

Jadąc dalej wzdłuż wałów, dojeżdżamy do ich rozwidlenia i tu zaczyna się polder Stobrawa - Rybna. W wale polderu widzimy śluzę, zaznaczającą się w krajobrazie intensywną niebieską barwą. Jeśli nie ma wezbrania i międzywale jest suche, możemy do niej dojechać drogą prowadzącą wzdłuż wału wewnątrz międzywala; jeśli droga jest zalana - warto tu zsiąść z rowerów i przejść wałem na śluzę, gdyż jest ona dobrym punktem widokowym. Widać z niej kępy drzew, głównie wierzb, które są świetnymi czatowniami dla ptaków drapieżnych ( kania czarna i myszołów ). Często zalewane międzywale jest miejscem bytowania czapli siwej [ czapla siewa ]oraz bociana białego [ bocian biały ]. Można tu też usłyszeć charakterystyczne głosy bekasa [ bekas ] i derkacza [ derkacz ] . Posuwając się dalej wzdłuż wałów, zbliżamy się coraz bardziej do Odry. Jeśli międzywale jest suche, możemy przy zakręcie wałów pojechać kilkaset metrów polną drogą nad Odrę. W sezonie przelotów możemy spotkać tu liczne stada kaczek różnych gatunków, a jeśli będziemy mieli szczęście, możemy zaobserwować takie patki jak : żuraw i bocian czarny . Na prawo od wału rozciąga się obszar polderu, porośnięty w tym miejscu lasem grądowym, w którym znajdują się pokryte rzęsą oczka wodne. Ścianę lasu tworzą: śliwa tarnina Prunus spinosa, dereń świdwa Cornus sanguinea, jabłoń dzika Malus silvestris oraz głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna. Mijając ujście Nysy ze śluzą docieramy do pięknego zakola rzeki z licznymi rozlewiskami, na których żerują czaple. Przejeżdżamy drogą przez wał i odtąd nasza trasa prowadzi przez obszar polderu.

Przejeżdżamy przez las grądowy. Bytują tam : pełzacz leśny i strzyżyk . Możemy też usłyszeć charakterystyczne głosy dzięciołów ( dzięcioł zielonosiwy , dzięcioł zielony ). W runie leśnym licznie występuje konwalia majowa Convallaria majalis, która jest gatunkiem prawnie chronionym. Zbliżając się do skraju lasu widzimy duże skupisko orzesznika siedmiolistkowego Carya laciniosa. Dalsza trasa przebiega między polami uprawnymi i łąkami, aż do asfaltowej drogi prowadzącej od wsi Stobrawa do Odry. Skręcamy w prawo i przejeżdżamy przez mostek na kanale odprowadzającym wody z polderu. Po prawej stronie widzimy obszar nieużytków o powierzchni kilkudziesięciu hektarów. Obszar ten jest położony nisko i sąsiaduje z kanałem polderu, jest z nim połączony systemem rowów i przepustów, a więc przy wezbraniach Odry jest zalewany. Znajduje się tu kilkadziesiąt oczek wodnych, w których możemy spotkać wiele rzadkich i chronionych gatunków roślin wodnych: kotewkę orzech wodny Trapa natans, bardzo ciekawą i rzadką paproć wodną - salwinię pływającą (salvinia natans), grążel żółty (nuphar lutea), grzybień biały (nymphaea alba), pływacz drobny (wodna roślina owadożerna), osokę aloesowatą. Na obszarze tym spotykamy także typowe dla dolin zalewowych ekosystemy: szuwar, łozowiska, turzycowiska, podmokłe łąki. Jest to jeden z najcenniejszych przyrodniczo fragmentów polderu Stobrawa - Rybna. Projektowane jest powołanie na tym obszarze użytku ekologicznego Starorzecza nad Stobrawą. Można tu zobaczyć przelotne łabędzie nieme (Cygnus olor) i kruki (Corvus corax). Znajdują się tu miejsca lęgowe licznych gatunków płazów i ptaków śpiewających. Po drodze widoczne są ambony myśliwskie, z których można podziwiać okoliczną panoramę.

Następnie przejeżdżamy przez wał polderu i zatrzymujemy się na moście na Stobrawie. Można stąd podziwiać rzekę, wraz z jej rozlewiskami i podmokłymi łąkami, na których żerują czaple i bociany. Z mostu zjeżdżamy w prawo na drogę prowadzącą międzywalem Stobrawy, prawym brzegiem rzeki. Przejeżdżamy obok starorzecza i kierujemy się na nieduży kompleks leśny zwany Czaplińcem. Las ten jest regularnie zalewany przez wezbrane wody Stobrawy, dominują w nim gatunki drzew właściwe dla rzecznych teras zalewowych: wiązy, jesiony, topole, wierzby. Możemy usłyszeć z wnętrza lasu głosy czapli siwej [ czapla siwa ], bardzo licznie tu gniazdującej (ok. 270 gniazd) . Ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze Czaplińca projektowane jest powołanie na jego obszarze rezerwatu.

Kiedy miniemy Czapliniec, natkniemy się na starą tamę na Stobrawie. Jest ona bardzo dobrym punktem obserwacyjnym, z którego możemy podziwiać panoramę rzeki i nadrzecznych łozowisk. Jadąc dalej wzdłuż Stobrawy, dojeżdżamy do wsi Stare Kolnie, skąd drogą asfaltową wracamy na stację do Popielowa.

Uwaga. W czasie wezbrania Stobrawy droga wzdłuż rzeki do Czaplińca jest nieprzejezdna. Wtedy przejeżdżamy przez prawy wał Stobrawy i drogą za wałem docieramy do skraju Czaplińca. Do Starych Kolni docieramy albo przejeżdżając przez wieś Stobrawa do drogi asfaltowej, albo jadąc dalej drogą wzdłuż wału